Het belang van voldoende beweging voor lichaam en geest

Waarom is bewegen zo belangrijk?

Het hebben van voldoende lichaamsbeweging is één van de belangrijkste voorwaarden voor een gezond leven. Wanneer we bewegen, verbruiken onze spieren én hersenen meer energie en zuurstof. Voor het aanleveren van die energie en zuurstof is een toename van de bloedcirculatie in het lichaam nodig. Dit leidt weer tot een verhoogde hartslag en ademhaling, en er worden opgeslagen energiebronnen in het lichaam aangeboord, zoals vet en glycogeen. Het is dan ook niet verwonderlijk dat een gebrek aan lichaamsbeweging leidt tot overgewicht, omdat die opgeslagen reserves dan niet of nauwelijks worden aangesproken. Bijna alle Westerse volksziekten zijn te herleiden naar overgewicht en verkeerde voedingspatronen. Over gezonde voeding voor de gewrichten hebben we al eerder geschreven. In dit artikel gaan we wat dieper in op de rol van beweging.

Het belang van beweging voor de gewrichten

Gewrichten hebben beweging nodig. Anders ‘roesten’ ze vast. Mensen die bekend zijn met gewrichtsproblemen, zullen dit beamen: bij toenemende gewrichtsklachten krijg je de neiging om maar te blijven zitten, maar dit leidt uiteindelijk alleen maar tot méér pijn en stijfheid. Dit ervaart men vaak vooral in de ochtend, omdat er de hele nacht geen beweging is geweest.

Aan de andere kant is er het risico van overbelasting. Na een iets te lange of te intensieve wandeling of fietstocht kunnen de gewrichten óók gaan protesteren. Het is dan belangrijk om de gulden middenweg te zoeken. Wat die middenweg is, ligt voor iedereen anders, en wordt vanzelf duidelijk wanneer men wat experimenteert met bewegingspatronen en bewegingsvormen.

Bij het belasten van een gewricht wordt het gewrichtskapsel, met daarin de beide botuiteinden, het dubbele laagje kraakbeen en de smerende gewrichtsvloeistof, iets ingedrukt. Hierdoor wordt de gewrichtsvloeistof met kracht rondgeperst, en circuleert het ook door het kraakbeen, dat het beste vergeleken kan worden met een stijve spons. De gewrichtsvloeistof staat weer in contact met de bloedbaan. Het belasten van een gewricht maakt hierdoor de toevoer van voedingsstoffen uit het bloed naar de kraakbeencellen mogelijk. Ook worden door de circulatie van het vocht de afvalstoffen meegenomen, zodat deze via het bloed kunnen worden afgevoerd. Regelmatige lichaamsbeweging houdt hierdoor het kraakbeen vitaal.

Verder is voor de gewrichten het bestrijden van overgewicht een belangrijke factor. Naast de directe druk van het lichaamsgewicht op de gewrichtsweefsels, spelen ook hormonen, die in vetweefsel worden geproduceerd, een belangrijke rol in de gezondheid van de gewrichten.

Het belang van beweging voor de botten

Voor de botten is lichaamsbeweging eveneens van essentieel belang. De meeste mensen die bewust willen zorgen voor hun botten, gebruiken een goed gezondheidsproduct hiervoor, zoals bijvoorbeeld Synofit Calcium Plus.

Toch is dat niet voldoende: er zijn wetenschappelijke studies waaruit blijkt dat het hebben van sterke botten méér door lichaamsbeweging dan door het gebruiken van de juiste voedingsstoffen wordt beïnvloed. Botten reageren immers direct op drukverschillen. Waar de druk het grootste is, wordt nieuw botweefsel aangemaakt, op zo’n manier dat het bot in de toekomst nog beter bestand is tegen diezelfde krachten.

Als u sterke botten wilt, dan is het dus heel belangrijk dat u de botten regelmatig onder druk zet, bijvoorbeeld door een stevige wandeling of zelfs touwtjespringen.

Dit is ook de reden dat voor de botten het hebben van overgewicht juist positief (!) is. Het hoge lichaamsgewicht helpt het botweefsel uiteindelijk om actief en sterk te blijven.

Het hebben van ondergewicht (een BMI onder de 18) is zelfs officieel een risicofactor voor het ontwikkelen van botontkalking. Dit is een aandoening waarbij de botten zodanig verzwakt zijn, dat er gemakkelijk botbreuken kunnen optreden of ruggenwervels kunnen ‘inzakken’. Het is dus een roeping voor iedereen om dit zoveel mogelijk te voorkómen.

Het belang van beweging voor de spieren

Spieren kunnen door beweging sterker worden. Hoe vaker een bepaalde spier gebruikt wordt, hoe verder deze zich zal ontwikkelen en hoe sterker hij zal worden. Ook zal die beweging dan steeds gemakkelijker gaan. Vooral bij gevoelige of instabiele gewrichten kan het hierdoor zinvol zijn om de spieren rond het gewricht specifiek te trainen. Hier zijn gerichte oefeningen voor, die bijvoorbeeld door een fysiotherapeut kunnen worden aangeleerd.

Het belang van beweging voor de geest

Los van de lichamelijke kant, is beweging ook goed voor de psyche. Een wandeling of een ritje op de fiets kan helpen om even los te komen van de stressfactoren van het dagelijkse leven. Wanneer er in groepsverband aan lichaamsbeweging of sport wordt gedaan, krijgt het daarnaast een sociale kant. Tenslotte kan het lichamelijk fit blijven door de dagelijkse beweging ook weer bijdragen aan het kunnen blijven meedoen aan nieuwe activiteiten, het ‘erbij blijven horen’. Vooral bij het ouder worden is dit laatste een belangrijk aspect van de kwaliteit van leven, die we zolang mogelijk willen behouden.